Γνωριμία με την καφέ αρκούδα (ursus arctos)

Άνοιξη.
Και επειδή οι αρκούδες ξύπνησαν, αυξημένη θα είναι η κινητικότητά τους από τώρα και μέχρι τον επόμενο χειμώνα.

Για να μειωθεί κατά το δυνατόν ο κίνδυνος συνάντησης με ένα μεγάλο ζώο, όπως η αρκούδα, στο δάσος θα πρέπει κάποιος να γνωρίζει ότι:

• Η αρκούδα έχει εξαιρετική όσφρηση, πολύ καλή ακοή και όχι τόσο καλή όραση

• Έχει εξαιρετική μνήμη και νοημοσύνη

• Οριοθετεί την επικράτειά της

• Ο ζωτικός της χώρος είναι 100-150 Km² για ένα θηλυκό και έως και παραπάνω από 400 Km²  για ένα αρσενικό άτομο.

• Αν δεν ενοχληθεί, ακολουθεί συγκεκριμένη ρουτίνα στις καθημερινές της μετακινήσεις:

Χρησιμοποιεί την ίδια όχθη ρεματιάς και τον δασικό δρόμο για τις μετακινήσεις της, το ίδιο μονοπάτι για να πάει στη φωλιά της, τους ίδιους οπωρώνες για να βρει φρούτα.

• Η όρθια στάση της είναι συμπεριφορά ανίχνευσης ή και φόβου και όχι εκδήλωση επίθεσης

Τα παραπάνω σημαίνουν πως αντιλαμβάνεται εύκολα τον γύρω της χώρο και συνήθως καταλαβαίνει πολύ νωρίτερα την παρουσία του ανθρώπου από ότι ο άνθρωπος τη δική της παρουσία και απομακρύνεται.

Άρα για να μην τη συναντήσουμε, προτείνεται η παρουσία μας στο δάσος να είναι θορυβώδης και ιδιαίτερα εμφανής.

Αν συναντήσετε αρκούδα στο δάσος:

Η ΑΡΚΟΥΔΑ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΝΟΙΩΣΕΙ ΟΤΙ ΑΠΕΙΛΕΙΤΑΙ
από τον άνθρωπο

Αυτό σημαίνει:

1. Κρατάμε την ψυχραιμία μας

2. Μένουμε ακίνητοι

3. Δεν παίρνουμε «απειλητικά» αντικείμενα όπως πέτρες, κλαδιά κτλ.

4. Προσπαθούμε να οπισθοχωρήσουμε σταδιακά «αναγνωρίζοντας» την «κυριαρχία» της αρκούδας στο χώρο

5. Δεν τρέχουμε

6. Σε περίπτωση στενών χώρων δημιουργούμε χώρο διαφυγής για την αρκούδα και δεν της «κόβουμε» το δρόμο

Το πιο πιθανό είναι ότι με την παρουσία μας η αρκούδα θα έχει φύγει.

Η αρκούδα κινείται κυρίως από το σούρουπο ως την αυγή και σπανιότερα κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Η άμεση αντιμετώπιση της παρουσίας της αρκούδας είναι ιδιαίτερα δύσκολη διαδικασία και απαιτείται τουλάχιστο αποφυγή απερίσκεπτων ενεργειών και συνεργασία των αρμόδιων φορέων όπως η Δασική Υπηρεσία και η Αστυνομία.

Ειδική ομάδα δράσης του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ επισκέπτεται συχνά τις περιοχές εμφάνισης αρκούδων μετά από επικοινωνία και συνεργασία με τις τοπικές αρχές.

Όταν η αρκούδα επισκέπτεται τακτικά μια κατοικημένη περιοχή:

α) Φροντίστε να κάνετε συνεχώς θόρυβο εφόσον βρίσκεστε σε εξωτερικό χώρο ή να μιλάτε διαρκώς.

β) Μαζεύετε τα σκουπίδια από τους εξωτερικούς χώρους, τις πλατείες, τις αυλές των σπιτιών καθώς και ότι άλλο μπορεί να αποτελεί τροφική πηγή για την αρκούδα και επομένως να την ελκύει στην περιοχή.

γ) Καθαρίστε υπολείμματα από περυσινή σοδειά που μπορεί να υπάρχουν σε γειτονικά χωράφια.

δ) Μην ταΐζετε την αρκούδα

Αξίζει να σημειωθεί πως η «άμεση αντιμετώπιση» όπως συχνά αναφέρεται, ουσιαστικά είναι ανέφικτη και δεν λύνει οριστικά το πρόβλημα της προσέγγισης της αρκούδας σε κατοικημένες περιοχές, ειδικά την εποχή που διανύουμε με την έλλειψη τροφικών πηγών.

Η πραγματική αιτία για την συμπεριφορά της αρκούδας σχετίζεται με κακές διαχειριστικές πρακτικές από την πλευρά του ανθρώπου όπως η διατήρηση μικρών ή μεγάλων σκουπιδότοπων γύρω από τους οικισμούς και η υποβάθμιση του βιοτόπου της.

Και βέβαια, ανθρώπινη ευθύνη είναι η πρόληψη, οπότε η εγκατάσταση ηλεκτροφόρων περιφράξεων για τις καλλιέργειες και τις μελισσοκομικές εγκαταστάσεις σε ορεινές περιοχές καθώς και η φύλαξη των κοπαδιών από καθαρόαιμους ελληνικούς ποιμενικούς σκύλους είναι οι πιο αποτελεσματικές λύσεις για την αρμονική συμβίωση ανθρώπου και αρκούδας.

Κατά τους χειμερινούς μήνες η αρκούδα πέφτει σε χειμέριο ύπνο και όχι νάρκη αφού μπορεί να ξυπνήσει αν ενοχληθεί.

Αξιοσημείωτο είναι πως ενώ όλα τα ζώα που πέφτουν σε χειμέριο ύπνο πρέπει κατά καιρούς να ξυπνήσουν για να αποβάλουν τα ούρα τους, η αρκούδα δεν χρειάζεται να κάνει κάτι παρόμοιο διότι διαθέτει έναν μοναδικό μηχανισμό ανακύκλωσης της ουρίας.

(Συντάκτης: Βάσω Πετρίδου, Περιβαλλοντικό Κέντρο Αρκτούρος)